Φώτης Ι. Μήτσης
Με αφορμή το βιβλίο του Φώτη Μήτση:
«Ανθολόγιο, απόηχος μιας ζωής»
"ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ"
Αναδημοσίευση από το Οδοντιατρικό Βήμα
(Νοέμβριος Δεκέμβριος 2017)
Το βιβλίο «ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από τον απόηχο μιας ζωής»
εκδόθηκε πρόσφατα από τις Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου με συγγραφέα
τον Ομότιμο Καθηγητή της Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών και πρώην Πρύτανη
του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Φώτη Ι . Μήτση. Στο επτάτομο αυτό έργο, ο
αναγνώστης μπορεί να βρει συμβάντα, γεγονότα και κείμενα από το έργο της
διαδρομής του συγγραφέως που ξεφεύγουν από τα κλειστά όρια της επιστήμης
που υπηρέτησε, καθώς καλύπτουν πτυχές εθνικού, κοινωνικού και
ακαδημαϊκού περιεχομένου της ιστορίας αυτού του τόπου. Εξάλλου, όπως
έχει παρατηρήσει ο κ. Κ. Γεωργουσόπουλος προλογίζοντας ένα παλαιότερο
βιβλίο του συγγραφέα, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που «άμα αφηγηθείς την
ιστορία του τόπου μας, αφηγείσαι την ιστορία τους και το αντίθετο, η
ιστορία της ζωής τους φαντάζει μια αποκαλυπτική εξομοίωση με την ιστορία
της πατρίδας». Όλο αυτό το πολύτιμο υλικό διαρθρώνεται σε επτά βασικές
θεματικές ενότητες, κάθε μια από τις οποίες αντιστοιχεί και σε έναν
ξεχωριστό τόμο αυτού του συγγραφικού πονήματος. Πιο συγκεκριμένα, η
οργάνωση του βιβλίου στηρίζεται στις ακόλουθες θεματικές:
1) Η
ακαδημαϊκή μου πορεία στην Οδοντιατρική Σχολή (1956-1994)
2) Από την
ακαδημαϊκή μου διαδρομή στην Πρυτανεία (1978-1981)
3) Ομιλίες,
Δημοσιεύματα, Πρόλογοι, Επιστολές, Παρουσιάσεις και Σχόλια Βιβλίων
4)
Παρεμβάσεις στη δημόσια ζωή
5) Η προεδρία στο Γ.Κ.Ν. «Θεραπευτήριο Ο
Ευαγγελισμός»
6) Από τη Συμβουλευτική Επιτροπή της Commission (Ε.Ο.Κ.)
για την εκπαίδευση και το επάγγελμα των οδοντιάτρων
7) Διακρίσεις και
τιμητικές εκδηλώσεις
Το «ΟΒ» με αφορμή το νέο βιβλίο του Καθηγητή κ.
Φώτη Μήτση επικοινώνησε με τον Επίκουρο Καθηγητή κ. Φοίβο Προύντζο, και
του ζήτησε να μας μιλήσει για τα όσα κατατίθενται στις γραμμές του
βιβλίου μέσα από την προσωπική του γνωριμία με το έργο και την
προσωπικότητα του συγγραφέα, πρώτα από τη θέση του μαθητή του και στη
συνέχεια ως συνεργάτης του συγγραφέως.
********************
Του Φοίβου Προύντζου
Εννοιολογικά ο όρος «απόηχος» παραπέμπει σε
ανακλαστική επαναφορά ήχου και συνεκδοχικά σε απήχηση γεγονότων που
έρχεται από μακριά. Με την έννοια αυτή ο συγγραφέας του «Ανθολογίου»
επαναφέρει γεγονότα ακαδημαϊκών, κοινωνικών, πολιτισμικών και εθνικών
δραστηριοτήτων από το χρονολόγιο της ζωής του ταξινομημένα σε θεματικές
ενότητες. «… Θεώρησα -γράφει στον πρόλογό του- ότι έτσι θα ήταν καλύτερα
αυτά που υπήρχαν να μην παραμένουν σκόρπια ή στην αφάνεια αλλά
συγκεντρωμένα να μπορούν να παρουσιάζουν σαφέστερα και πειστικότερα το
πέρασμά μου από τη ζωή. Να αντέξουν στην διαδρομή του χρόνου και να
εκφράζουν τις ιδέες μου, τους στοχασμούς, τα συναισθήματα και τους
προβληματισμούς μου μαζί με τα πιστεύω μου σε θεσμούς και αξίες ηθικές,
αγνές, ανθρώπινες…»
* * * * * * * *
Διανύουμε μέρες ιδεολογικής αποκαρδίωσης,
μνημονιακής επιτρόπευσης και ψηφιακής κυριαρχίας. Η ηλεκτρονική επέλαση
στο χώρο του εντύπου έχει μετατρέψει τον σκεπτόμενο αναγνώστη σε
αποχαυνωμένο τηλεθεατή. Αν σήμερα ζούσε ο Μάρξ βλέποντας πόσο πιο
οπιούχο είναι το τηλεχειριστήριο ίσως δεν είχε αποκαλέσει την θρησκεία
όπιο των λαών. Σε τέτοιους λοιπόν χαλεπούς καιρούς και με δεδομένη την
αναντιστοιχία συγγραφέων – αναγνωστών είναι ελπιδοφόρο να γράφονται
βιβλία και παρήγορο να βρίσκουν αναγνώστες. Πολλοί από εμάς «γράφουμε»
για να έχουμε κάτι … να διαβάζουμε. Ο Μίλαν Κούντερα έχει πει ότι ο
φόβος να μην περάσουμε απαρατήρητοι από το αδιάφορο για μας «Σύμπαν»
ξυπνάει μέσα μας τον επίδοξο συγγραφέα που προσπαθεί με λέξεις να
μεταμορφώσει τον εαυτό μας σε «Σύμπαν» προσδιορίζοντας αυτοβιογραφικά το
«στίγμα» του. Αναμφίβολα η σπουδαιότητά του εξαρτάται από το ειδικό
βάρος που έχει το όνομα του αυτοβιογραφούμενου και είναι αυτονόητο ότι ο
συγγραφέας του «Ανθολογίου» αποτελεί προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους. Η
προσωπική του διαδρομή ξεπερνάει τα όρια της προσωπικής ζωής. Ασκεί
ερήμην του επιρροές και είναι συνυφασμένη άρρηκτα με την εξελικτική
πορεία του χώρου του. Αν μάλιστα παρομοιάζαμε την Οδοντιατρική με υφαντό
το όνομά του στα νήματα του αργαλειού θα ήταν το «στημόνι».
* * * * * * * *
Λένε ότι για να ορίσει κάποιος το μέλλον του
χώρου του πρέπει να έχει μελετήσει το παρελθόν του. Αν αυτό είναι
αλήθεια σε συνδυασμό με το ότι κανένα από τα θεωρούμενα σήμερα αυτονόητα
δεν έπεσε από τον ουρανό, είναι απαραίτητο να μάθει από ποιους και πώς
κατακτήθηκαν. Στη βάση αυτής της λογικής θεωρώ το «Ανθολόγιο» επιτομή
ανεξάντλητης ενημερωτικής πηγής. Τα γεγονότα δεν καταγράφονται με βάση
πληροφορίες παρατυχόντων. Είναι βιωματικές μαρτυρίες και έχουν
αξιοπιστία αυτόπτη μάρτυρα πρωταγωνιστή και ταυτόχρονα διαμορφωτή τους.
«Πρωταγωνιστή» που ανήκει στην κατηγορία των ξεχωριστών ανθρώπων που στο
διάβα τους αφήνουν διακριτές πατημασιές. Οι εκτιμήσεις που ακολουθούν
για το πρόσωπό του δεν γίνονται από Πυγμαλίωνα που πλάθει ιδεατές
φυσιογνωμίες για να στέκεται εκστατικός μπροστά στις προτομές τους.
Είναι συμπέρασμα που καταλήγει κάποιος από όποια οπτική και αν κοιτάξει
το οδοιπορικό του Φώτη Μήτση ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή όχι με κάποιες
επιλογές του. Στα νεανικά του χρόνια δεν θα τον δει ένοικο του καβουκιού
και αμέτοχο θεατή των ιδεολογικοπολιτικών συμβάντων. Με ευαισθησίες
κοινωνικές, χωρίς ένταξη κομματική υπερασπίστηκε τις ιδέες του και
πολέμησε για το όραμα ενός καλύτερου κόσμου με τίμημα ένα βόλι «εχθρικό»
στο δεξί του πλεμόνι, και «ανταμοιβή» από το κράτος των «νικητών» που
αντί να καταδικάσει τους προδότες τιμώρησε τους προδομένους ένα
πιστοποιητικό ελλειμματικής «εθνικοφροσύνης». Στην ακαδημαϊκή του
διαδρομή δεν υπήρξε στρατοκόπος συμβιβασμένος με ότι του έλαχε. Σε κάθε
φάση της πρωτοπόρος «οσμιζόταν» αθέατες σε άλλους ανηφορικές διαδρομές
και όταν αυτές δεν υπήρχαν χαρτογραφημένες τις άνοιγε ο ίδιος. Δίχως
όνομα οικογενειακό, χωρίς πλάτες πολιτικές ή ακαδημαϊκές ενδογαμίες
κατέκτησε δυσκολοκατάκτητες κορυφές. Λίγοι από όσους για Πήγασό τους
είχαν μόνο την σκληρή δουλειά έφτασαν τόσο ψηλά. Αδιαμφισβήτητος
ακαδημαϊκός δάσκαλος φιλοδίκαιος στους μαθητές και παροτρυντικός στους
συνεργάτες του. Επαγγελματίας με όνομα δυνατό και αντιπάθεια στον άκρατο
«Κερδώο Ερμή». Πρύτανης στο πρώτο Πανεπιστήμιο της χώρας διακόνησε
θεσμούς και έβαλε σε τάξη πολλές αταξίες. Εκπρόσωπος της χώρας στην
επιτροπή Ευρωπαϊκών κοινοτήτων για τα οδοντιατρικά πράγματα και
μακρόχρονη επιτελική θητεία στη Δημόσια Διοίκηση απέκτησε και
αναγνωρισιμότητα κοινωνικά ευρύτερη. Μετά την αφυπηρέτησή του δεν
μετέπεσε σε συνηθισμένο συνταξιούχο απόμαχο που εγκαταλείποντας τις
επίγειες οργανώνει τις επουράνιες υποχρεώσεις του. Για τον στοχαζόμενο
άνθρωπο η ώρα του δειλινού και πριν σκοτεινιάσει, το ηλιοβασίλεμα είναι
η κατάλληλη χρονική στιγμή για οριοθέτηση νέων σημείων εκκίνησης. Ο
ίδιος εξομολογητικά και με φλεγματική διάθεση που ξεχωρίζει το σημαίνον
από το σημαινόμενο για την περίοδο αυτή της ζωής του γράφει: «Όσο τα
χρόνια διαβαίνουν και ο ήλιος γέρνει προς την δύση του, όσο η μοναξιά
και η απομόνωση μεγαλώνει από ανθρώπους που φεύγουν και φίλους που
χάνονται, αναπολείς κάποια ρομαντικά όνειρα και αναμνήσεις των χρόνων
που πέρασαν και νοιώθεις ότι και τα ύστερα είναι κι αυτά όμορφα. Μπορείς
να προσπερνάς τις αναμνήσεις και τις εικόνες που έχεις ζήσει. Και με
δεδομένη την ύπαρξη πνευματικής διαύγειας μπορείς να κερδίζεις την μάχη
του μυαλού ενάντια στο ίδιο σου το σώμα που ως δεσμοφύλακας σου έχει
επιβάλει την «αιχμαλωσία» με τις αναπότρεπτες εκφυλιστικές επεξεργασίες
και την φθίνουσα φυσική κατάσταση». Από το «δεσμωτήριο» του σπιτιού του
«κρατούμενος» σωματικά αλλά πνευματικά ακατάβλητος, δίχως ηλικιακές
ιδιοτροπίες, ανεξίκακος ακόμη και για τους Φιλισταίους και καρτερικός
στην νομοτελειακή αναμονή εξακολουθεί να ακούει μέσα του τη φωνή της
διδαχής. Σε κάνει να σκεφτείς ότι αν υπήρχε τέτοια, και στην άλλη του
ζωή δάσκαλος θα ήταν. Αποφεύγω να χρησιμοποιήσω την λέξη Μεγάλος γιατί
στις μέρες μας η συχνή χρήση της προσφώνησης «μεγάλε» με μικρό μι από
την νεανική αργκό έχει απονοηματοδοτήσει τον όρο. Σίγουρα όμως η θέση
που του πρέπει είναι στις γραμμές των κορυφαίων του χώρου. Στους
στυλοβάτες με την δομική έννοια που από επιτελικές θέσεις σήκωσαν τα
βάρη του χωρίς οι ίδιοι να βουλιάξουν και είναι της μοίρας τους από
κάποιους να θαυμάζονται και από κάποιους να μισούνται. Στους κορυφαίους
που ανάμεσα στους αξιόλογους ξεχωρίζουν, οι αψίδες θριάμβου και τα
Καυδιανά δίκρανα πηγαίνουν μαζί. Ωστόσο και οι «ζηλόφθονοι» που έχουν
αποτιμήσει αποφατικά κάποια πεπραγμένα του χαμηλόφωνα ομολογούν την
συμβολή του στην ποιοτική αναβάθμιση και κοινωνική προαγωγή της
Οδοντιατρικής γενικότερα. Κατά συνέπεια στην ιστορία του Ιδρύματος που
διδάσκεται η επιστήμη της, το όνομά του θα έπρεπε να αποτελεί το κύριο
σημείο αναφοράς. Λέω θα «έπρεπε» γιατί από κάποιους «ιστοριογράφους» που
κανοναρχούν σήμερα τα οδοντιατρικά πράγματα φαλκιδεύεται η προσφορά του.
Στα «ιστορικά» πονήματά τους παραλείπονται κομβικά σημεία που έχουν την
υπογραφή του για να απεικονιστεί ψιμυθιωμένη και σε μεγέθυνση η
φωτογραφία τους. Στον άνθρωπο της πρόσκαιρης εξουσίας είναι συνηθισμένη
η κατάχρησή της και δεν είναι άγνωστη η σύγχυση να εκλαμβάνει τον
συγκυριακό θεσμικό του ίσκιο για φυσικό του μπόι Παράδειγμα από παλιά ο
Γαϊος Καλιγούλας. Η Σύγκλητος τον εξέλεξε Αυτοκράτορα για να περιορίσει
την υπεροψία των προκατόχων του κι αυτός αναγόρευε ύπατο το άλογό του.
* * * * * * * *
Ο αναγνώστης Οδοντίατρος που ενδιαφέρεται για την
ιστορία αδιαφορώντας για την μυθιστορία της Σχολής αξίζει να διαβάσει το
«Ανθολόγιο» για να γνωρίσει τους σταθμούς της. Μέσα από γεγονότα που δεν
επινοούνται αλλά αναπαράγονται αυτούσια και την επισύναψη υπομνημάτων,
εισηγήσεων αποσπασμάτων από δημοσιεύματα και εκδηλώσεις έχει πολλά να
διδαχθεί. Επιπρόσθετα θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει και έναν άλλο
άγνωστο ίσως σε αυτόν «κόσμο». Τον «κόσμο» που έφυγε και ο συγγραφέας
τον ξετυλίγει στην μνήμη του άλλοτε ευχάριστα σαν χαραγμένα γράμματα σε
κορμό δέντρου που μεγαλώνουν μαζί του και άλλοτε σαν χαραγματιές σε
κορμί που στο πέρασμα του χρόνου επουλώνονται αλλά αφήνουν δυσάρεστες
ουλές……
* * * * * * * *
*
Για κατακλείδα του «Ανθολογίου» και φόρο τιμής
στον συγγραφέα του επέλεξα την αντιγραφή και στην συνέχεια τον σχολιασμό
μια φράσης του που είναι και δική μου ομολογημένη άποψη. Γράφει λοιπόν:
«Μιας και ο θάνατος δεν έχει γενετικά προδιαγραφεί, η ολοκλήρωση της
ζωής επιτυγχάνεται με την αναπαραγωγή και την συνέχειά της…. Έτσι λοιπόν
πιστεύω ότι η πληρότητα ήρθε και από εκεί». Σε καιρούς που στην κοινωνία
μας τείνει να επικρατήσει ένστικτο αγέλης με πρότυπο αναπαραγωγικής
διαδικασίας την Ντόλυ, την γνωστή κλωνοποιημένη προβατίνα η δημιουργία
και διατήρηση υποδειγματικής οικογένειας αποτελεί εντελέχεια με την
Αριστοτελική ερμηνεία του όρου. Ιστορικά γνωστότερο υπόδειγμα ανθρώπου
με τέτοιου είδους πληρότητα είναι ο πολλές φορές Ολυμπιονίκης Διαγόρας.
Σε μεγάλη πια ηλικία και ανήμπορο να περπατήσει τον περιέφεραν
θριαμβευτικά στους ώμους του τα δύο του παιδιά Ολυμπιονίκες τότε και
αυτά. Οι θεατές στο στάδιο όρθιοι τον επευφημούσαν για την ευδαιμονία
του με την ιαχή «Κάτθανε Διαγόρα, ουκ εις Όλυμπον αναβήση». Ο Φώτης
Μήτσης ένας Διαγόρας των καιρών μας έχει την ευδαιμονία να ατενίζει και
την κατοικία των θεών
επιστροφή στην αρχική
σελίδα του Φώτη Μήτση